We hebben de grote uitbreiding van Crusader Kings 3 al gespeeld. Onze conclusie: Royal Court brengt het spel weer tot leven!
Carloman II, koning van West-Frankrijk, is woedend. Niet alleen heb ik hem zojuist het belangrijke hertogdom Anjou ontnomen in een volkomen gerechtvaardigde oorlog. Tijdens het plunderen… ik bedoel, “bezoeken” van zijn hoofdstad Parijs, kreeg ik ook een mooie kelk in handen, die ik rechtstreeks naar mijn eigen koninklijke hof in Barcelona bracht, waar hij nu het ornament van mijn troonzaal is.
Maar om een of andere reden is Carloman nu echt kwaad en daagt me zelfs uit voor een persoonlijk duel! Het is niet Anjou die hij terug wil, nee, het is die stomme beker. Alleen omdat het de kelk van de Karolingische dynastie is… Ze moeten veel bekers gehad hebben, die Karolingers.
Gelukkig ben ik, koning Guillem van Aquitaine, een betere vechter dan hij. Ik neem de uitdaging dus aan (een weigering zou me veel prestige hebben gekost). En zoals te verwachten was, sloeg ik Carloman met de knots die mijn grootvader voor de familie had gesmeed. De kelk blijft in Barcelona en weldra brengen mijn troepen Carloman een nieuw bezoek en veroveren Orléans, wat uiteindelijk genoeg is om hem de titel van Koning van West-Frankrijk te ontfutselen.
En nu, in 1012, kan ik mezelf eindelijk laten uitroepen tot Keizer van het Frankische Rijk. Maar aangezien er nog steeds een Duitse koning van de Oost-Franken is, hernoem ik mijn rijk zonder omhaal en in het volle besef van mijn overmoed tot “West-Rome”. En zo klinkt het aan het hof in Barcelona op deze dag in juli: Lang leve Guillem, keizer van Westrom!
Inhoudsopgave
Een troonzaal in 3D
Okay, dat was nogal een lange introductie. Maar Crusader Kings 3 is gewoon zoveel beter als je wat meer nadenkt en verfraait wat er op het scherm gebeurt. En dat is precies wat de Royal Court DLC in de toekomst gemakkelijker zal maken. Want dan komt er een einde aan: “Je kijkt gewoon naar een wereldkaart!”
Wij hebben het strategiespel al kunnen spelen en voelden, dankzij de vernieuwing, een plus in de middeleeuwse sfeer. Geen twijfel mogelijk: Crusader Kings 3 heeft nog nooit zo levendig aangevoeld als nu met Royal Court!
Het dynamische systeem voor het genereren van lichamen, dat een verrassende variëteit aan personages creëert en ze realistisch laat verouderen, was een grote stap tussen deel 2 en 3. Met Royal Court hebben de ontwikkelaars bij Paradox daar nu iets extra’s aan toegevoegd. Namelijk, een chique troonzaal volledig in 3D.
Deze troonzaal is er in vier culturele stijlen (Noord-Europees, Zuid-Europees, Arabisch/Moslim en Indiaas) en wordt ontgrendeld zodra je koning of keizer bent. Lagere titels en Aziatische horden gaan met lege handen. De preview video laat zien hoe het geheel er in beweging uitziet:
Holding court like in a role-playing game
De rechtbank is waar uw ambtenaren, raadsleden, familieleden en natuurlijk uzelf rondhangen. Daar kunt u uw kunstvoorwerpen, kisten of wandkleden uitstallen en vooral het hof maken. Dat betekent dat u uw vazallen van tijd tot tijd bij u kunt roepen en naar hun behoeften kunt luisteren.
Dit kunnen twee baronnen zijn die onenigheid met elkaar hebben en om bemiddeling vragen. Of een hertog die met bewijzen komt dat het graafschap dat u persoonlijk bezit, toch aan hem moet toebehoren.
Soms zijn de resultaten goed voor je, soms niet. Zoals altijd met Crusader Kings 3 evenementen, kun je kiezen tussen verschillende uitkomsten, soms afhankelijk van de vaardigheden van de heerser.
U kunt het hof houden en luisteren naar de zorgen van de smekelingen uit uw rijk. Ook duiken er zo nu en dan kleine evenementen op van de hovelingen en raadsleden die in de zaal aanwezig zijn.
De troonzaal is meer dan een mini-game
Nu zou je kunnen denken dat de rechtbank een op zichzelf staand gegeven is, een soort mini-game. Helemaal niet. Er zijn veel verbanden met de gebeurtenissen in de rest van het spel. Zelfs los van de handeling van het “hof houden”, blijven er gebeurtenissen opduiken die betrekking hebben op de mensen aan uw hof of die van hen uitgaan.
Wanneer ik bijvoorbeeld te veel van mijn kinderen aan mijn landbouwleraar toevertrouw, wordt hij zo overweldigd dat hij wil stoppen. Op een andere dag flirt een van mijn ridders met mijn vrouw en ik moet oppassen hoe ik reageer. Het hoogtepunt is dat in deze 3D-troonzaal de personages nu veel persoonlijker overkomen dan voorheen. Dit maakt de personages meer gedenkwaardig voor mij en geeft ze meer eigenheid.
En dat is nog lang niet alles. Sommige die-hard gamers zullen al gepauzeerd hebben bij de vermeldingen van “hofauteur” en “artefacten”. Want ja, aan de ene kant is er nu weer een overvloed aan eretitels die je kunt toekennen, van seneschal tot hofnar tot lijfwacht.
Ze kosten je allemaal een beetje goud per maand, maar verrijken je hof met hun aanwezigheid en kleine bonussen. Een lijfwacht, bijvoorbeeld, maakt het moeilijker om je te vermoorden. Tenminste, zolang ze je goed gezind zijn en je niet verraden.
Artifacten in alle vormen en kleuren
En dan aan de andere kant, natuurlijk, zijn er de langverwachte artefacten. Deze zijn er nu in twee vormen. Degenen die kunnen worden tentoongesteld in de troonzaal en degenen die u in uw persoonlijke inventaris kunt plaatsen. Ze brengen allemaal kleine prestige-, eerbied- of opiniebonussen met zich mee, uitgeruste wapens en wapenrusting een verhoging van de gevechtswaarde.
De ontwikkelaars houden ook de balans in het oog door alleen de effecten te tellen van de artefacten die actief worden uitgerust of tentoongesteld. Bovendien zijn er geen bovennatuurlijke bonussen, alles kan op een of andere manier van het voorwerp worden afgeleid. Een zeldzame trofee verhoogt je prestige, een fonkelende ketting je allure.
Het is de kwaliteit die telt – en die is duur
De waarden hangen weer af van de kwaliteit van het artikel. De keizerskroon van Byzantium draagt weliswaar meer prestigieus gewicht dan mijn zelfgesmede kroon in Barcelona. Natuurlijk zijn unieke, historisch relevante voorwerpen zoals de Ark van het Verbond of de troon van Karel de Grote (waar je op kunt zitten als je hem te pakken krijgt) bijzonder waardevol.
De meeste artefacten en voorwerpen zijn echter generiek en afkomstig van avonturiers en ambachtslieden. Zij zullen regelmatig uw hof bezoeken en aanbieden u een harnas, een kroon of een mooie kist te smeden. Avonturiers beloven je een schat, een zeldzame huid of botten. Dit alles natuurlijk alleen als u de onderneming financiert.
Als u ervoor kiest, volgt een reeks gebeurtenissen waarbij u invloed krijgt op de kwaliteit van het artikel, meestal verbonden met risico’s en verder geld. Maar het kan de moeite waard zijn: Een artefact van de kwaliteit “beroemd” of “roemrucht” brengt aanzienlijke voordelen met zich mee.
Maar wees voorzichtig: als je elk verzoek onverhoeds inwilligt, is je goud snel op. Omdat je in Royal Court geen extra magische bron van geld krijgt. Wat je aan het hof uitgeeft, mis je in de oorlogskas en in de uitbreiding van je rijk!
The splendour of the court falls upon you
Het slechte voor de thesaurier is dat deze uitgave nog lang niet voorbij is. Er is nog een ander systeem verbonden aan het nieuwe hof en dat is “grootsheid”. Samengevat, het gaat erom indruk te maken op je vazallen. Hoe meer mensen je aan het hof inhuurt, hoe meer geld je steekt in eten, onderdak, bedienden en mode, hoe hoger de grootsheid stijgt en hoe groter het gat in de staatsbegroting wordt.
Als je boven het niveau van pracht en praal zit dat van je verwacht wordt op basis van de grootte van je rijk, ontvang je opiniebonussen van je onderdanen. Als je gierig bent, is het tegenovergestelde waar. Uw beslissingen aan het hof en bij evenementen kunnen ook de grootsheid beïnvloeden.
Taal verbindt
Een ander mechanisme dat ook je grootsheid beïnvloedt, is hoftaal. Zoals in de echte geschiedenis, kan dit verschillen van de spreektaal in uw rijk.
Als u bijvoorbeeld, als koning van Bulgarije, besluit dat het beter is om Grieks te spreken aan het hof, zal de pracht van het pompeuze Byzantijnse hof op u schijnen en zal uw pracht toenemen. Het nadeel is dat uw gesprekspartners de taal misschien helemaal niet spreken, wat kan leiden tot verwarring en verlegenheid, wat meer moeite is dan het waard is.
Daaraan gekoppeld is een leerplot voor talen. Gebaseerd op de onderwijswaarde en enkele andere factoren, kan een personage nu talen leren. Dit helpt aan het hof, maar vooral in de diplomatie. Personages vinden elkaar aardiger als ze dezelfde taal spreken, en een koning die de talen spreekt van de volkeren die hij beheerst, zal veel minder snel in interne problemen komen.
Al wat blinkt is niet goud
Dus u ziet, alles is hier met elkaar verbonden. En toch … is de nieuwe inhoud nog steeds niet perfect, wat vooral te wijten is aan het balanceren. Want werfgebeurtenissen en -interacties komen nu vaak voor, maar zijn ook vaak irrelevant. Een probleem dat, in mijn ogen, het basisspel al heeft.
Ik heb liever minder gebeurtenissen met echte gevolgen. Het kan me niet schelen of burgemeester Arno of baron Urgo boos op me is. Geen van beide heeft enige relevantie voor mijn rijk. Maar als Hertog Balduin, die de helft van mijn rijk bezit, de kamer binnenstormt en mij confronteert met een lastige beslissing die mogelijk rechtstreeks tot een opstand kan leiden, dan zouden deze gesprekken een heel andere kwaliteit hebben.
Aangezien de verhalen die in de korte teksten worden verteld ook zelden een bijzondere amusementswaarde hebben (zoals vaak het geval is in Stellaris bijvoorbeeld) en al snel in herhaling vallen, wordt het besturen van het hof soms wat vermoeiend.
Aangezien dit geen systematisch probleem is, hoop ik gewoon dat de ontwikkelaars hier een paar schroefjes zullen draaien en de variëteit en het belang van de evenementen op lange termijn zullen verhogen. Tenslotte kun je de troonzaal meestal zonder gevolgen negeren als je er op dat moment geen zin in hebt.
Het feit dat je niet vrij kunt bewegen met de camera in de troonzaal is een beetje een domper op de algemene positieve indruk van Royal Court. U mag alleen bepaalde hoeken instellen, maar het beeld niet naar believen ronddraaien.
Bovendien, de figuren bewegen bijna niet. Ze zitten of staan stijf als in een stilleven. Alleen een interactie verandert de scène abrupt. Dit is op zich een mooie oplossing, maar echte beweging zou de hele productie nog levendiger hebben gemaakt.
De culturele bouwdoos is complex
De simulatie op de kaart is levendiger. Het Koninklijk Hof laat het niet bij innovaties in de troonzaal, maar zorgt ook voor de culturen. Tot nu toe, waren deze gewoon statisch. Nu krijgen ze een soortgelijk bouwpakket als de godsdienst.
Met de gratis patch die de DLC zal vergezellen, zal elke cultuur drie pijlers hebben:
- Het ethos is een bijna onveranderlijke basishouding van de cultuur. Noren zijn geheel verrassend “strijdlustig” van houding, hetgeen bonussen oplevert rond gevechten. Grieken daarentegen zijn “bureaucratisch”, wat een positief effect heeft op de levenservaring en de provinciale ontwikkeling. Tot nu toe zijn er zeven van hen.
- De culturele pijlers zijn taal, oorsprong van de cultuur, esthetiek (puur cosmetisch), en de rolverdeling tussen mannen en vrouwen in oorlogszaken.
- De tradities zijn bouwstenen die je actief kunt veranderen tegen een hoge prestigekost en soms zeer krachtige voordelen opleveren. Een cultuur kan tot zes tradities hebben. De Franse cultuur bijvoorbeeld legt de nadruk op ridderlijkheid, waardoor alle kenmerken die met dit aspect verband houden worden versterkt en ridders en zware cavalerie meer slagkracht krijgen. Hoe verschillend en op hun eigen manier krachtig deze tradities kunnen zijn, blijkt uit de blik op sommige Spaanse culturen, die verwijzen naar hun Visigotische oorsprong. Dit geeft hen het nuttige voordeel dat zij de wet van de “grote verdeling” (de erfgenaam krijgt de meeste titels) al in het stamtijdperk konden invoeren, in plaats van in de Hoge Middeleeuwen.
- Reform: Als leider kun je de tradities veranderen of nieuwe aan je cultuur toevoegen tegen een hoge prestigekost. Theoretisch kun je ook het ethos veranderen, maar dat kost momenteel de enorme som van 20.000 prestige.
- Branch off: Je kunt je eigen subcultuur creëren. Een nieuw ethos kost hier veel minder prestige, maar je kunt er geen extra tradities aan toevoegen (alleen bestaande wijzigen) en hebt dus voortaan iets slechtere betrekkingen met je buren die nog de oude cultuur aanhangen.
- Gemengde cultuur: De meest interessante optie stelt je in staat twee culturen in je rijk te mengen, zoals dat in de geschiedenis prominent gebeurde in Normandië. Je moet tradities uit beide culturen kiezen, maar je hebt zeer lage prestigekosten. In mijn testspel heb ik Catalaans en Frans gemengd en het beste van beide gekozen. Het mengen van culturen is echter aan bepaalde voorwaarden gebonden. Ten eerste moet er sinds de laatste vermenging minstens 50 jaar zijn verstreken, mogen de twee culturen niet dezelfde oorsprong hebben en moet de cultuuracceptatie hoog genoeg zijn. Aanvaarding wordt op zijn beurt beïnvloed door vele factoren (gemeenschappelijkheid, fysieke nabijheid, gebeurtenissen en meer).
New culture 
Traditions Dit klinkt allemaal een beetje ingewikkeld? Dat is het ook. Maar het is ook super fascinerend, mede omdat de AI al deze nieuwe mogelijkheden ook gebruikt als het hem uitkomt. Het grote voordeel van een heerser met een gemengde cultuur is dat de mening mali van de deelnemende culturen aanzienlijk daalt zonder dat je elke provincie cultureel hoeft te bekeren. Als kers op de taart krijgt u ook alle innovaties die ten minste één van de twee culturen al heeft onderzocht.
Dus u ziet, Royal Court zit echt vol met complexiteit verhogende functies. Hoewel sommige van hen nog meer potentieel hebben, is het nu al duidelijk dat de addon een geweldige aanvulling zal zijn op het basisspel!
Voordeel van de redacteur
Oh, Ik had je nog veel meer kunnen vertellen. Bijvoorbeeld over het moment dat ik plotseling tot stalmeester van mijn leenheer werd benoemd en… hoe? Alles goed nu? Oh, oke. Over het geheel genomen ben ik erg enthousiast over Royal Court en ik ben niet verbaasd dat de ontwikkelaars zo lang hebben gewacht op deze mega-DLC. Vooral de troonzaal is zo anders dan alles wat Paradox tot nu toe heeft gedaan. En dan is er nog de pandemie, die overal schema’s vernielde.
Maar – natuurlijk – niet alles is perfect. Ten eerste is de DLC met 30 euro niet goedkoop als je hem niet via de Expansion Pass krijgt. Ten tweede hebben sommige mechanica nog steeds een zekere irritatiefactor. Zo gaan er na verloop van tijd artefacten stuk die moeten worden gerepareerd, zijn er zoveel gerechtsgebouwen dat ik ze graag geautomatiseerd zou zien, en hebben de vele irrelevante rechtbankgebeurtenissen er uiteindelijk toe geleid dat ik steeds minder vaak naar de rechtbank bel. En achter het algemene evenwicht moet, zoals altijd, een groot vraagteken staan, want vindingrijke spelers hebben in elke Paradox-patch exploits gevonden.
Maar uiteindelijk zijn alle drie de pijlers van deze uitbreidingen zinvol en verdiepen ze het spel. De troonzaal maakt de gebeurtenissen in je rijk tastbaarder, de artefacten werden bij de release al door iedereen gemist en de culture mechanic maakt veel nieuwe interessante opties mogelijk. En dat alles afgezien van pure oorlogsvoering. Dus deze DLC krijgt van mij in ieder geval een grote aanbeveling.
