Jaka była pierwsza gra na PC? Odpowiedź jest bardziej złożona!
„To urządzenie jest nieuniknione dla każdego w przyszłości”, powiedział kiedyś prezes Radio Shack Lewis Kornfeld, kiedy jego firma przedstawiła swój TRS-80 w 1977 roku, prekursora nowoczesnego PC. Kornfeld miał mieć rację.
Komputery osobiste ułatwiły dostęp do rewolucji technologicznej, która wcześniej była domeną instytucji naukowych, uniwersytetów i wojska. Wraz z konsolami, komputery PC sprawiły, że gry wideo opuściły hale arkadowe i znalazły zupełnie nowe znaczenie w domu. Nasuwa się więc pytanie, który tytuł tak naprawdę ma zaszczyt być pierwszym, który nauczył peceta grać?
Gdzie zaczyna się komputer?
Pierwsza trudność w odnalezieniu pioniera PC zaczyna się od choćby zidentyfikowania urządzenia, które zbliża się do dzisiejszego rozumienia komputera osobistego. Czy architektura mikrokomputera jest wystarczająca? Czy też nadal potrzebuje klawiatury i wyjścia na ekran? Czy sprzęt i oprogramowanie muszą być rozszerzalne? Matthias Oborski, kierownik wystawy w Computerspielmuseum w Berlinie, zapytany o to wyjaśnia, że zdefiniowanie pierwszego PC lub pierwszej gry na PC jest „trudne do niemożliwego”.
Na przykład Micral, Xerox Alto, MIT Linc z lat 60. i wczesnych 70. były technicznie bardzo podobne do PC, ale skierowane bardziej do instytucji edukacyjnych i prawie w ogóle nie były sprzedawane prywatnym konsumentom – mówi Oborski. Późniejsze cuda techniki, takie jak Altair 8800 i Apple I, były popularne wśród niewielkiej liczby majsterkowiczów i hobbystów, ale ogół społeczeństwa miał z nich niewiele pożytku.
Wraz z wczesną grą 3D Maze War dla Alto z 1973 roku, gry wideo były już jednak integralną częścią rodzącego się ruchu PC. Dwa lata później dla Altaira pojawia się gra Kill The Bit, którą programuje się za pomocą przełączników toggle. Następnie trzeba odgadnąć, która lampka z pudełka wielkości szafki zapali się.
Dla Oborskiego triumfalny awans PC w kolejnych latach zaczyna się od potrójnego uderzenia. W 1977 roku na półki sklepowe w szybkim tempie trafiły Apple II, Commodore PET i wspomniany TRS-80. Wspólną cechą wszystkich trzech była przystępna cena od 600 do 1300 dolarów, stosunkowo prosta obsługa i szeroka dystrybucja wśród grup prywatnych i zawodowych. W efekcie trzy komputerowe świeżaki szybko stają się mekką także dla fanów gier wideo.
Modderzy, którzy zostają profesjonalistami
Poszukiwania pierwszej gry tylko częściowo ułatwiają to zawężenie do trzech platform. Ze względu na sposób tworzenia oprogramowania w tamtych czasach, trudno jest przyporządkować gry do daty wydania. Wiele gier powstaje przez kilka lat, ponieważ są one dzielone między twórców i ciągle reinterpretowane w procesie – mówi nam dyrektor wystawy Oborski.
„Są gry, których oryginalny rozwój miał miejsce w latach 60-tych, których porty na PC w latach 70-tych były potem często modowane, adaptowane i rozbudowywane przez większe okresy czasu, aż potem jeden z tych wariantów został komercyjnie wydany w późnych latach 70-tych lub wczesnych 80-tych”
Tekstowa przygodówka Wander powstała w około 1974 roku na komputerze mainframe. Wander staje się wzorem dla przełomowej Colossal Cave Adventure, która z kolei inspiruje równie przełomowy Zork. Podobna procedura z Empire, wymyślona w 1973 roku przez Johna Daleske w systemie PLATO na Uniwersytecie llinois.
PLATO składa się z komputera mainframe, a także z kilku terminali i dzięki temu umożliwia nawet aplikacje, do których dostęp ma kilku użytkowników jednocześnie. W nieoficjalnej symulacji Star Trek Empire najpierw osiem, a później aż 50 osób może zarządzać gospodarką planety, koordynować statki i prowadzić dyplomację poprzez wprowadzanie tekstu.
Późniejsze spin-offy Empire kopiują elementy jednej z pierwszych gier w historii, SpaceWar. Spasim jest jednym z nich i przekłada Empire na symulację kosmiczną w perspektywie pierwszoosobowej, odpalaną za pomocą trójwymiarowej grafiki wireframe. Spasim później zmutował w symulatory lotu takie jak Airace i Airfight, które ostatecznie utorowały asfalt dla Flight Simulator, który istnieje do dziś.
Nota na boku: Jak pisze historyk sztuki Andrew Williams w swojej książce („History of Digital Games „)mikrotransakcje prawdopodobnie biorą swój początek na terminalu PLATO. Ponieważ przestrzeń magazynowa PLATO jest bardzo ograniczona i w rzeczywistości ma być wykorzystywana do badań, Uni llinois dość krytycznie patrzy na dział gier.
Jim Schwaiger, wynalazca gry fabularnej i dungeon crawlera Oubliette z 1977 roku, płaci uniwersytetowi pieniądze, aby nie usunęli jego gry. Ciasto na to dostaje od kolegów ze studiów. Za roczną dopłatą w wysokości trzech dolarów gracze Oubliette, która jest właściwie darmowa, mogą zachować swoją wysokopoziomową postać. Wokół Oubliette powstaje nawet rynek realnych pieniędzy, którego pozazdrościłby Blizzard. Potężne postacie i przedmioty zmieniają ręce za czasem trzycyfrowe sumy. Na szczęście nie było wtedy lootboxów.
Wspomnienia i solo pong
Trzecim ograniczeniem w poszukiwaniu pierwszej gry na PC jest to, że gry i ich twórcy mogą oczywiście przepaść. Ponadto historiografia ma tendencję do zamykania oczu na niektórych pionierów. Otwarta architektura PC zapewnia, przynajmniej w teorii, że każdy może tworzyć gry. Praktycznie umiejętności programowania są nierównomiernie rozłożone ze względu na czynniki społeczno-ekonomiczne.
Dla przykładu, wytropienie dewelopera Van Mai w maju 2022 roku, dzięki oddanej społeczności, zajmuje 40 lat. W 1982 roku, po ucieczce do USA z powodu wojny w Wietnamie, Mai tworzy grę Wabbit na Atari 2600. Wabbit jest uważany za pierwszą grę na konsolę domową z główną bohaterką.
Tak ok, ale jaka jest teraz pierwsza gra na PC? Moim skromnym zdaniem musimy więc zwrócić się do Apple II, gdyż komputer ten jest pierwszym z trzech pecetów z ”77 roku. W dzisiejszych czasach raczej nie zaliczamy urządzeń Mac do spektrum PC ze względu na ich zamkniętą strukturę. Jednak w czerwcu 1977 roku, kiedy Apple II jest po raz pierwszy sprzedawany w USA, jeszcze tego nie ma.
The unbelievable success of about five million units sold in the end finally also induces IBM to release their model 5150 with DOS operating system in 1981, thus finally giving the PC its name and rough structure.
Apple II jest również niezwykle popularne jako platforma do gier, goszcząc bogatą bibliotekę legendarnych tytułów, takich jak Ultima, Castle Wolfenstein czy The Bard”s Tale. Technicznie rzecz biorąc, pierwszą grą na Apple II będzie jednak prawdopodobnie tandetny port zręcznościowego klasyka Steve”a Wozniaka – Breakout. Współzałożyciel Apple programował już oryginał dla Atari.
Breakout to w zasadzie solowa gra w ponga, w której trzeba uderzyć poziomym kijem w taki sposób, aby zniknęło po kolei kilka cegieł. Aby udowodnić zdolność Apple II do programowania, Wozniak przepisuje Breakout na język programowania BASIC. (W artykule dla Byte Magazine)w maju 1977 roku wyjaśnia, jak postępował z rozwojem. Pierwsze Apple II dostarczane są z (kasetą)z BASIC breakout jako małym dodatkiem.
Do gwiazd
Cóż, to trochę niezadowalające. Port ma być pierwszą grą na PC? Jeśli rozszerzymy definicję do pierwszej całkowicie przebudowanej gry na PC, to Robert Bishop może nam pomóc. Według jego własnego konta, programista, który zmarł w 2014 roku, jest podobno cobbled together the first game developed outside of Apple itself.
Na swojej stronie internetowej (via Internet Archive), która od tego czasu została zdjęta z sieci, Bishop wyjaśnia, że dorastał w Milwaukee w amerykańskim stanie Wisconsin. Po szkole uzyskał tytuł magistra fizyki, a później pracował dla NASA wspierając misję Apollo 17, ostatnią jak dotąd załogową misję na Księżyc.
W miarę jak komputery stają się coraz bardziej kompaktowe, na czoło wysuwa się również Bishop. Jest jednym z nielicznych nabywców Apple I i pierwszych nabywców Apple II. Dokumentacja dotycząca tego, jak programować na komputer, nie istniała w tamtych czasach, więc Bishop po prostu trochę się obijał. Kilka tygodni później, w lipcu 1977 roku, gotowa jest jego pierwsza gra: (Rocket Pilot).
Ściśle mówiąc, jest to po prostu wariacja popularnej gry Lunar Lander, jeszcze zanim Atari zaimplementowało tę zasadę dla maszyn arcade. Tutaj rakieta musi jak najdokładniej wylądować na powierzchni Księżyca – znajomy teren dla byłego pracownika NASA, Bishopa. W przeciwieństwie do wcześniejszych wersji, które polegały jedynie na wprowadzaniu i wyprowadzaniu tekstu, w Rocket Pilot używamy kontrolerów (paddles) Apple II lub joysticka do sterowania pociskiem w czasie rzeczywistym:
Podczas wykonywania tego zadania musimy zwracać uwagę na kierunek, czas i paliwo. Jeśli lądowanie się powiedzie, komputer podaje komunikat słowny o tym, jak dobrze Ci poszło. Bishop opracowuje jeszcze kilka gier dla swojej nowej ulubionej zabawki i w 1978 roku sam podejmuje pracę w Apple, aż trzy lata później znów się rozstają.
Czy jego Rocket Pilot to pierwsza prawdziwa gra na PC? Ujmijmy to tak: może być.