2021 heeft een einde gemaakt aan een tijdperk. FIFA en het digitale voetbal zelf zullen nooit meer hetzelfde zijn.
Aan het eind van het jaar overvalt me een zekere wintermelancholie. Vooral als ik even terugdenk aan alles wat er in de loop van het jaar is gebeurd en veranderd. En op dit moment, is mijn geest het ergste als ik aan voetbal denk. Persoonlijk, had ik een paar echte hoogtepunten dit jaar. Op het Europees kampioenschap, zoals op elk groot toernooi, juichte ik voor Italië – maar ik had niet verwacht dat ze het zouden winnen.
Een paar weken later kreeg ik een onaangenamere verrassing. En hoewel de titel eigenlijk heel goed is op de next-gen consoles, maakt de rampzalige PC-versie mijn hart erg zwaar. Een dergelijk gebrek aan respect voor de klanten is voor mij gewoon onbegrijpelijk – hoe goed dit besluit ook om economische redenen gerechtvaardigd zou kunnen zijn.
Er is de afgelopen twaalf maanden veel meer gebeurd. In de loop van het jaar is in mij het besef gegroeid dat FIFA en sportgames in het algemeen na 2021 voor mij nooit meer in hetzelfde licht zullen staan als daarvoor. Voor mij betekent 2021 het einde van een tijdperk.
Mijn tijd met FIFA
Ik weet het, ik weet het. De typische GlobalESportNews lezer is eigenlijk geen FIFA fan. En ik begrijp je, per slot van rekening ben ik meer bezig met strategiespelletjes of complexe oldschool RPG’s meestal. Maar het valt niet te ontkennen dat de parallelle FIFA een zeer groot deel van mijn vroegere jeugd heeft uitgemaakt. Ik ben echt geen competitieve gamer en als ik met iemand moet wedijveren, verwacht ik meestal te verliezen. Zelfs met strategiespellen zoals Age of Empires 4.
Maar met FIFA… kan niemand me iets doen. Tuurlijk, ik ga niet tegen elke pro winnen. Maar ik heb tenminste het vertrouwen om het op te nemen tegen de meeste andere mensen. Toen ik jong was, had ik een echte ‘laat me met rust’-houding bij de FIFA. Simpelweg omdat ik al FIFA speel sinds ik zes jaar oud was. Ik heb FIFA 98 niet veel gespeeld, maar tot op de dag van vandaag komt tubthumping in mijn hoofd op als ik een voetbal zie. Ik word neergeslagen, maar ik sta weer op… hach.
Daarna kocht ik zonder uitzondering de uitlopers van toernooien (WK 2002, EK 2004, WK 2006), en pas in FIFA 08, nadat ik de Frankfurtse Eintracht als mijn nationale team had ontdekt, raakte ik helemaal verstrikt in de draaikolk van FIFA. Tot op de dag van vandaag staat er een hele rij FIFA dozen op de plank onder de TV. Een voor elk jaar.
FIFA was mijn jeugd en het is een van die spellen waarbij ik een troostende warmte voel als ik terugdenk aan mijn tijd ermee. Ik heb me dagenlang ondergedompeld in de wereld van het profvoetbal. Ik heb Eintracht naar het kampioenschap gecoacht, Southhampton FC van de derde divisie naar de Premier League geleid (wat twee jaar later ook daadwerkelijk gebeurde), talenten ontdekt die wereldsterren zijn geworden en met mijn vrienden mijn eigen club opgericht. Ik zal dat allemaal nooit vergeten.
En ik krijg een brok in mijn keel bij de gedachte dat deze tijd eindelijk voorbij is.
FIFA gewonnen en toch verloren
Ik zeg niet dat ik vanaf nu nooit meer FIFA wil spelen. Maar na alles wat er gebeurd is, lijkt 2021 wel een grote doorbraak. Een breuk met het zelfbeeld van wat de status quo van voetbalspellen op de PC of consoles eigenlijk is.
Want in mijn jeugd was er die (dwaze) geloofsstrijd tussen FIFA en Pro Evolution Soccer. Persoonlijk, zoals ik al zei, stond ik aan de kant van de FIFA zonder een vlammende missionaris te zijn. De reden die ik opgaf was dat ik bij Eintracht Frankfurt wilde spelen in plaats van SG Rhein-Main. Maar deze vijandige dichotomie was alomtegenwoordig. Na 2021 lijkt het stil te zijn geworden. De FIFA heeft gewonnen.
Hoe rampzalig de PC-versie van FIFA 22 ook is gebleken, Pro Evolution Soccer – of liever eFootball – heeft de hele zaak ondermijnd.
En het lijkt er niet op dat Konami van het Free2Play spoor afgaat. Er is gewoon geen alternatief meer en dat was er vroeger ook niet als je een groot licentiepakket wilde.
De situatie is nu al zo dat EA niet veel moeite hoeft te doen voor haar product. Natuurlijk krijg je de indruk dat de FIFA de laatste jaren steeds harder wordt bekritiseerd. FIFA 22 werd slechter beoordeeld dan alle andere games ervoor en op Metacritic ziet het er nog slechter uit. De gebruikersscore is van jaar tot jaar gedaald, FIFA 22 staat op 1,5 op 10. En EA kan zijn schouders ophalen, want FUT harkt nog steeds oneindig veel geld binnen. Op bijna geen ander gebied voel je je zo machteloos als hier.
FIFA is Ultimate Team
Het is moeilijk om te ontkennen dat Ultimate Team een punt heeft bereikt waarop geen enkel ander speltype meer kan overleven.
Of het nu gaat om Career of Pro Clubs, het voelt allemaal aan als een geforceerde add-on die in de loop van het jaar niet veel service krijgt. Het is letterlijk te merken dat de nadruk echt ligt op de gelddrukmachine met de spelerskaarten. Begin dit jaar zorgde een uitgelekt rapport voor ophef, waarin EA openlijk aan medewerkers communiceerde dat alles op alles gezet moest worden om spelers naar Ultimate Team te lokken. Een beeld dat EA zelf een “misinterpretatie” noemde zonder het volledig tegen te spreken.
Ik heb eindelijk de hoop opgegeven op iets anders dan oppervlakkige veranderingen in mijn manieren. FIFA is opgegaan in Ultimate Team en ik zou me goed kunnen voorstellen dat na het licentiegeschil over de naamrechten de term FIFA in de videospelletjessector te ruste wordt gelegd.
Wat me verdrietig maakt als je het afzet tegen de context van mijn jeugd, ongeacht wat ik van de echte naamgenoot vind. Maar FIFA had gewoon een eigen dynamiek in verband met de videospelletjes van EA en het zou me niet verbazen als meer mensen bij het horen van de term eerst aan de spelletjes denken in plaats van aan de voetbalbond.
Eén ding is zeker: Na 2021 zal de wereld van het digitale voetbal er voorgoed anders uitzien. Geen concurrentie meer. Geen echte nieuwe kwaliteiten. Geen FIFA en geen reden voor EA om dat te veranderen. In plaats daarvan blijft FUT en hier heeft EA toch al een oogje op de controversiële NFT trend.
Ja, voor velen was de FIFA al jaren eerder de antichrist. Maar zoals ik al zei, FIFA was een groot deel van mijn jeugd en dat laat je pas los als er niets meer is om je aan vast te houden.
