De nieuwe Saints Row maakt een cruciale fout: het weet niet wat zijn doelpubliek moet zijn. Daarbij had men lering kunnen trekken uit andere reboots.
Saints Row komt er niet goed vanaf in de echokamers van het internet. In het proces, had de grote ophef voorkomen kunnen worden.”
Je zou bijna medelijden krijgen met de ontwikkelaars. Volition werkt al jaren aan zijn reboot van Saints Row – en dan glijdt de trailer voor het spel uit in de downvotinghel van YouTube. De video heeft inmiddels 44.000 duimpjes omlaag gekregen, twee keer zoveel negatieve als positieve feedback van de bijna 800.000 kijkers.
Wel, je zou kunnen zeggen, dat is het gevaar wanneer je games aankondigt met een CGI trailer en mensen hongerig zijn naar gameplay. Maar zelfs de ontwikkelaarsvideo met eerste spelscènes die kort na de gamescom-première werd gepubliceerd, deed het niet veel beter: 17.000 “vind ik niet leuk”-kliks tegenover 11.000 positieve reacties, met 400.000 views.
De oorzaken van de desastreuze reactie op de aankondiging moeten dus dieper liggen. Ik heb drie belangrijke manieren gevonden waarop Saints Row teleurstelt of de verwachtingen van spelers verkeerd inschat. En Volition had gemakkelijk minstens één van die problemen kunnen vermijden door de vorige reboots grondiger te analyseren. De concurrentie ging immers veel slimmer te werk in de vorige rebootseries.
Op de basisvragen over reboots geven we trouwens antwoord in het grote overzichtsartikel:
Saints Row: All info on the big open-world reboot – and what we think of it
Point 1: Saints Row is in een lastig parket
Kleurrijk, luid en compleet over-the-top: een direct vervolg op Gat out of Hell zou waarschijnlijk onpraktisch zijn.
In dit opzicht is het zinvol om geen vervolg te maken dat verdergaat waar het krankzinnige verhaal ophield, maar om een nieuw verhaal te vertellen met een reboot. Personages als Johnny Gat werden effectief ingevuld, een verdere escalatie van de omstandigheden onmogelijk. Het verhaal van de opkomst van de Saints was uitgegroeid tot een “red het universum” plot. Het zou voor iedere auteur moeilijk zijn om vanuit dit uitgangspunt zinvol te schrijven.
Maar door terug te keren naar een geaard gangsterverhaal, kampt Saints Row ook met een groot probleem: het lijkt gewoontjes. De aankondiging van de reboot veroorzaakt weinig opschudding omdat het al te gemakkelijk kan worden afgedaan als “gewoon weer een open wereld spel”. De allure van open-wereldspellen is algemeen bekend, maar in hoeverre levert Saints Row hier meer dan wat we kennen van talloze andere genrevertegenwoordigers?
De identiteit van de serie is altijd verbonden geweest met het absurde, het hemelbestormende. We speelden Saints Row omdat het zo gek was, zo creatief en politiek incorrect. In de reboot is Volition er tot nu toe niet in geslaagd dit aspect voldoende over te brengen. Maar andere ontwikkelaars hebben laten zien hoe het beter kan:
Een Tomb Raider in 2016 richtte zich op de portrettering van een jonge, naïeve Lara, wat ook voor games van de voorgangers een spannende vraag opriep: hoe ontwikkelt dit meisje zich tot de stoere avonturierster uit latere delen van de serie? Resident Evil 4 en 7 brachten elk een sterke verandering van perspectief die de horrorserie op zijn kop zette. Hetzelfde kan gezegd worden van Fallout 3. God of War voor de PS4 ontwikkelde de vertrouwde serieformule in een geheel nieuwe richting en was fantastisch juist omdat het niet gewoon meer van hetzelfde was.
Saints Row heeft op het eerste gezicht echter niet zo’n revolutie in petto – maar wel alle nadelen van een reboot cold start. En die treffen vooral fans van de voorgangers.
Punt 2: Te weinig aanknopingspunten voor fans
Als je goed kijkt, zie je een paar bekende billboards in de Saints Row trailer, het paars van de Saints, de fleur-de-lis – maar dat is het dan ook voor de bekende beelden. En wanneer een reboot te veel verandert aan een populaire spelserie, rijst automatisch de vraag waarom het niet een andere naam heeft.
Saints Row is hals over kop op deze potentiële wegversperring gebotst en de woede van veel fans over de crash is vanuit dit perspectief maar al te begrijpelijk. De volwassen gamers van vandaag zijn opgegroeid met de Saints Row-serie, ze speelden het in hun tienerjaren en lachten om de puberale pippihumor van Volition. De meerderheid van deze nu volwassen gamers zullen waarschijnlijk degenen zijn die, wanneer de reboot wordt onthuld, een gekwelde “Wat heb je met mijn Saints Row gedaan?
Wanneer het zo makkelijk zou zijn geweest om wat Volition zelf omschrijft als een schrikreactie te verzachten. Een korte verschijning van een bekend personage, toespelingen op bekende locaties – dergelijke methoden zouden de indruk vermijden dat de naam Saints Row gewoon op een nieuw spel is geplakt.
Maffia 3 bijvoorbeeld speelt zich ook af in een compleet nieuwe stad met andere personages, het heeft veel kritiek moeten incasseren toen het werd geïntroduceerd – maar het vergeet nooit waar het vandaan komt, en met Vito neemt het zelfs de held uit deel 2 prominent op in het plot. Bovenal neemt het een belangrijk aspect van zijn voorgangers over, dat ook verantwoordelijk is voor andere succesvolle vervolgen en reboots, zodat zelfs serieuze veranderingen positief worden ontvangen door spelers: de sfeer.
Punt 3: De nieuwe hipster stijl
Gamen is een ongelooflijk individueel tijdverdrijf. We spelen allemaal anders en zo veel aspecten van het spel zijn gevoelskwesties. Dit is ook een uitdaging voor ons journalisten, want hoe beschrijven wij het “gevoel” van een spel? Heel belangrijk hierbij zijn de stemming en de toon, maar ook welke beelden en emoties een spel bij ons oproept.
Werkt de satire in het uiteindelijke spel om zulke optredens meer te maken dan momenten van schaamte als speler?
Saints Row zou een spel moeten zijn voor een nieuwe generatie gamers, maar het valt nog te bezien of die zich laten verleiden door dergelijke pogingen tot innemendheid. Tot dusverre wekken het ontwerp van de personages en de dialoog de indruk dat volwassen ontwerpers tevergeefs proberen de taal en de tijdgeest van een aanzienlijk jongere doelgroep over te nemen.
Het resultaat oogt geforceerd, de korte stukjes cutscenes hebben het karakter van een buitenlandse gêne – en uiteindelijk is het niet eens bijzonder vernieuwend, zoals de online getrokken vergelijkingen met Watch Dogs 2 bewijzen. Hoe gaat het met jullie, kinderen?
Overigens accepteer ik niet het excuus dat de nieuwe protagonisten zo moeten zijn om een “divers” beeld van de samenleving te schetsen, net zo min als ik de bewering accepteer dat Volition de serie afzwakt door overdreven politieke correctheid. Zelfs in de allereerste Saints Row was de meerderheid van de personages Zuid-Amerikaans, Aziatisch en Afro-Amerikaans. Maar in tegenstelling tot nu, was dit nooit iets waar de ontwikkelaars veel over opschepten.
Deze reboot gaat te ver
Ik wil echt niet vooraf oordelen over Saints Row, want trailers kunnen nooit van tevoren een volledig beeld geven. Maar ik kan begrijpen waarom zo veel gamers zich niet aangesproken voelen door de nieuwe aanpak van de reboot.
Het kan zijn dat in 2021 het beeld van de typische bling-bling gangster uit Saints Row 1+2 niet meer relevant is. Het kan ook zijn dat de ontwikkelaars af wilden van het onder-de-band-grap imago van de vorige delen. Maar wat we tot nu toe van Saints Row gezien hebben, verdient de naam Saints Row niet echt.
Met geen enkele vernieuwing in de gameplay enerzijds en een vreemd zielloze mix van setting en personages anderzijds, is het niet meer dan logisch dat Saints Row momenteel heel wat tegenwind te verduren krijgt. In feite vrees ik dat Saints Row zich tussen alle krukken zal bevinden. Als reboot zal het waarschijnlijk niet veel nieuwe fans bereiken zolang de gameplay zo ouderwets is. En als voortzetting van de serie zal het te veel trouwe spelers vervreemden om massaal terug te keren.
Ik zeg niet dat het gemakkelijk is om de kern van een merk te behouden en tegelijk een spelreeks te blijven ontwikkelen. Maar ik wijs erop dat andere ontwikkelaars dit in het verleden veel beter hebben gedaan.
Op Twitter probeert Volition zijn eigen visie te verdedigen:
If anything I'm not a hater, I've been defending you guys since people called you a "GTA Clone" which wasn't true at all. Now I feel like I wasted my time defending you guys. As the boss once said "The Saints use to mean somethin, only mf that seem to rememba that is me and Gat"
— Gavinator6429 (@gavinator6429) August 26, 2021
Natuurlijk vermelden de ontwikkelaars niet dat het veel te laat is om nog wijzigingen aan te brengen in essentiële elementen zoals het scenario van het spel. Dialogen zijn geschreven en op muziek gezet, cutscenes zijn uitgewerkt.
Saints Row komt uit op 25 februari 2022. En tenzij Volition nog een verborgen troef achter de hand heeft, zal de launch trailer weer gretig duimen omlaag emoji’s verzamelen. Misschien kan ik ze tenminste projecteren op mijn LED-helm in het spel.
