De rampzalige remake van de klassieke shooter XIII krijgt een grote patch die kritiek van fans aanpakt. Een kenner van het origineel beoordeelt de veranderingen.
Het gaat niet goed, dus het moet het nummer zijn. 13 is altijd beschouwd als een ongeluksgetal, dus zelfs hotels laten het weg uit hun verdiepingsnummering. Ook hoor ik mijn oma nog zeggen dat we op vrijdag de 13e het huis niet verlaten, sterker nog, we kunnen beter helemaal niet opstaan. Ziet u, ik worstel met uitleg over wat ik zojuist heb gespeeld en hoe ik het moet classificeren.
Daarvoor begin ik met de feiten: Eind 2003 kwam XIII uit, een first-person shooter die anders was. Met behulp van cell-shading technologie en slimme vormgeving zag de agententhriller eruit als een stripboek. Maar toen in 2020 een remake van XIII verscheen, verdampte alle euforie snel. Niet alleen hadden de nieuwe graphics weinig gemeen met de originele comic look, bugs en crashes maakten het spel bijna onspeelbaar.
De technische staat van de titel, evenals de verontwaardiging van de gemeenschap, bracht uitgever Microids ertoe ontwikkelaar PlayMagic terug te roepen en de Franse studio Tower Five de opdracht te geven een remake te maken. Deze is uitgebracht op Steam op – wat een toeval – 13 september 2022. Bezitters van de eerste remake uit 2020 krijgen de nieuwe versie als gratis update, alle anderen betalen een kleine 30 euro.
Wie is nummer 13?
Het hart van het spel is nog steeds het spannende verhaal, inhoudelijk onveranderd, over de moord op de Amerikaanse president, een samenzwering tot in de hoogste kringen van de samenleving en de geplande politieke omverwerping.
XIII was een bewerking van de gelijknamige stripreeks van de twee Belgische tekenaars Jean Van Hamme en William Vance. Wat mij op 16-jarige leeftijd vermaakte, vind ik 20 jaar later nog steeds erg goed, bijvoorbeeld de toentertijd getekende tekstballonnetjes, slimme beeld-in-beeld scènes en alle “tap, tap, tap”, “RATATATA” en andere onomatopeeën (aanduiding van het stijlmiddel onomatopee – educatieve missie volbracht!) die zich over het scherm uitstrekken.
Aan het begin van het spel wordt de hoofdpersoon wakker op een strand met een schotwond en geheugenverlies. De gelijknamige XIII op zijn borst getatoeëerd en de kluissleutel van een bank zijn de enige aanwijzingen om erachter te komen wie hij is en wat er aan de hand is. Blijkbaar wil iemand dat voorkomen, want kort na het ontwaken verschijnen er slechteriken op het toneel die XIII opjagen.
Dit is de opmaat naar een spannend verhaal waarin balorige en stiekeme passages elkaar levendig afwisselen. Als je het verhaal destijds leuk vond en door de voortschrijdende leeftijd wat gaten in je kennis hebt (zoals ik), kom je hier aan je trekken. Maar de excursie duurt niet lang: ik was er na minder dan zes uur doorheen. Maar omdat ik alles wist van de vorige originele run-through, schat ik de speelduur op zes tot zeven uur als je er niet “helemaal in zit”.
Er zijn in totaal vier moeilijkheidsgraden, waarvan de eerste zich richt op het verhaal. Iedereen die een andere shooter heeft gespeeld, moet minstens op de derde moeilijkheidsgraad beginnen. Al het andere is veel te gemakkelijk en de AI doet de rest met zijn schietgrage gedrag.
Na de campagne is de lucht bijna op. Sinds de update is er weer een multiplayer modus met deathmatch als enige speltype. Het was toen vermakelijk en leuk en dat is het nu nog steeds. Maar het is niet echt nodig.
In de levels zijn er de nu verplichte collectibles zoals figuren en dossiers, maar die zouden alleen relevant moeten zijn voor Achievement hunters. Over Achievements gesproken: ook hier is slordig gewerkt. Nadat ik het spel had uitgespeeld op de tweede moeilijkheidsgraad, kreeg ik de prestatie voor precies deze moeilijkheidsgraad, maar niet voor de gemakkelijke modus, zoals meestal het geval is. Omgekeerd kreeg ik de achievements voor de andere (d.w.z. ook de moeilijkste) modes toen ik, dankzij de geïmplementeerde levelkeuze, pas na het voltooien van de campaign de vijandloze epiloog op het betreffende level afmaakte. Echt waar.
De remake van twee jaar geleden zat vol bugs en de community ergerde zich aan de mindere grafische kwaliteit in vergelijking met het origineel uit 2003. Wie op dat laatste punt belangrijke mijlpalen verwacht, komt helaas bedrogen uit. Hoewel de graphics er dankzij de herbewerking iets meer “cell-shaded” uitzien, overheerst de grafische stijl van de nieuwe editie van twee jaar geleden, die naar mijn smaak veel te veel in 3D gaat.
Dit is echter precies wat het originele spel zo speciaal maakte en het onderscheidde van de massa. De komische effecten met onomatopeeën, picture-in-picture en een wazig beeld zijn opgenomen, maar naar mijn mening te subtiel op de achtergrond. Ik begrijp bijvoorbeeld niet waarom ze zulke iconische teksten hebben verwijderd als de beelden aan het begin wanneer de badmeester sterft. Ook bestaat het startscherm van een level, samengesteld uit verschillende komische afbeeldingen, niet meer. In plaats daarvan is het uitzicht nu “normaal”.
Kijkend naar de personages en hun gelaatstrekken zien we helaas 3D-figuren en geen striphelden. Met de nieuwe graphics lijken overdrachten, momenten van personages en overgangen op de een of andere manier stroef en houterig – ook al neigen de nieuwe ontwikkelaars sinds de update meer naar het oorspronkelijke uiterlijk, er gaat nog steeds veel verloren.
Dit is allemaal vervelend, maar uiteindelijk ergens een kwestie van smaak. Hoe zit het met de technische staat van het spel? Het is nog steeds niet vlekkeloos, maar het spel kon tenminste zonder grote (!) problemen worden uitgespeeld. Het feit dat de badmeester op blote voeten in het begin loopgeluiden maakt alsof ze laarzen draagt, of dat de uitdrukkingen van de personages niet altijd lipsynchroon zijn, vallen in de categorie “vervelend, maar niet erg”. Vervelender is dat de uitspraken van personages heel vaak midden in een zin stoppen of dat ik de dialoog van vijanden die al zijn uitgeschakeld nog kan horen. Als vriendelijke NPC”s het pad van XIII kruisen, kan het gebeuren dat ze onder het personage glijden en de hoofdpersoon in de lucht zweeft – en daar blijft.
Meerdere keren waren er situaties waarin ik het herladen van het checkpoint niet kon vermijden. Bijvoorbeeld tijdens de missie in Plain Rock, toen XIII aan het begin vastzat in het plafond van de cel en zich niet kon bewegen. De daaropvolgende mars met de bewakers was alleen met geluk geslaagd, want uit het niets kreeg ik stokslagen omdat de bewaker, in plaats van achter mij te lopen, ergens bleef hangen en ik dus te ver van hem verwijderd was. Andere keren kwam ik vast te zitten in een wenteltrap van het klooster of werd ik omhoog gegooid terwijl ik een ladder probeerde af te klimmen.
Ook gebeurt het vaak dat na een checkpoint tijdens een missie de wapeninventaris wordt aangepast. Ik kan begrijpen dat XIII alleen een paar kleinere schietpistolen heeft aan het begin van een missie. Maar als ik tijdens een missie een groot arsenaal heb opgebouwd, vervolgens in een gang door een checkpoint ren en aan het eind van de gang ineens alleen nog maar twee pistolen en een shotgun heb, dan heb ik daar geen enkel begrip voor.
Het lijkt alsof de ontwikkelaars mij een bepaalde speelstijl willen “suggereren” (om niet te zeggen opleggen), maar ze zijn ook maximaal inconsequent. Na een paar kills en een paar seconden, heb ik het aanvalsgeweer dat ik eerder gebruikte al gepakt. Wat is het punt?
Wat de remake goed doet
Ik kan zo nog wel even doorgaan: Het gedrag van de AI is belabberd, de sluipdoorgangen (zoals in het origineel) kunnen ook wild schietend worden voltooid (op een paar uitzonderingen na) en ik zal niet eens beginnen over de wayfinding van de helikopter in het eindgevecht. Toch zijn er die dingen die de remake goed doet en die ik tijdens de playthrough graag omarmde.
Dit omvat alle moderne gemaksfuncties die 20 jaar geleden nog niet bestonden. Het is een zegen om de grijphaak contextgevoelig te kunnen gebruiken op hotspots met een toetsaanslag op E. Ik mis het onhandige geklungel van het origineel en het omvangrijke voorwerpbeheer helemaal niet. De shootouts zijn ook leuk en makkelijk te hanteren. Wanneer AK47”s of M16”s het vuur aan de schenen leggen en het bevredigende geluid van hitfeedback te horen is, zit ik er middenin en speel ik weer “mijn” XIII.
Voor een remake die ook nog eens uitgebreid is bewerkt, is dat echter veel te weinig voor een prijs van net geen 30 euro. Vooral omdat XIII Classic op Steam zes euro kost en, afgezien van het gebrek aan breedbeeldresolutie, feilloos werkt – lompe besturing of niet.
Editor”s verdict
Ik heb geweldige herinneringen aan mijn game-jeugd met XIII. Toen twee jaar geleden de remake zo rampzalig tegen de muur werd gereden, vond ik dat erg jammer voor dit nog steeds geweldige spel. Ik ben teleurgesteld in de remake, want afgezet tegen de grote inspanning, de prijs en de luide communicatie van uitgever Microids, is er schrikbarend weinig te zien. Ja, technisch gezien is het spel in een betere staat – maar nog steeds verre van “zeer goed”. Ja, de graphics zijn meer aangepast aan de comic look – maar slechts minimaal en de effecten zijn zelfs verminderd ten opzichte van het origineel.
Om eerlijk te zijn begrijp ik noch de zin noch de noodzaak van deze remake. Bovendien komt het door de gebreken niet over als een liefdevolle transformatie van een nostalgisch waardevol product naar de moderne tijd – dat is toch wat remakes horen te zijn? – maar nog steeds als een halfbakken aanpassing zonder betrouwbare kwaliteitsborging. Aan de andere kant was ik erg blij met de dankbare comfortfuncties. Maar zij alleen rechtvaardigen geenszins de kwaliteit van het spel. Dat het nu na twee jaar slechts met een paar nukken door te spelen is, is niet iets wat de ontwikkelaars op hun revers moeten spelden.
